Dzieje parafii św. Stanisława B.M. w Siedlcach
rozpoczynają się w roku 1530, kiedy Stanisław Siedlecki pan na 10,5 łanach ziemi, człowiek zamożny ale i hojny dla Kościoła, postanowił utworzyć odrębną od Pruszyna parafię dla swoich dóbr. W tymże roku wystosował do bpa krakowskiego Piotra Tomickiego prośbę o erygowania parafii w Siedlcach. Określił jednocześnie beneficjum plebana i parafii przeznaczając połowę swoich dóbr (ponad 100 ha).
Starania St. Siedleckiego napotkały na opór pruszyńskiego proboszcza jak też właścicieli Pruszyna. Pomimo sprzeciwu na początku 1532 r. w Siedlcach na skrzyżowaniu traktów Siedleckiego i Litewskiego stanął drewniany kościółek pw. św. Stanisława Biskupa i Męczennika. Wtedy to Siedlecki ponowił dokument fundacyjny uposażając w naczynia liturgiczne kościół a przyszła parafię w grunta pod budowę plebanii i domu dla służby. Na taki stan rzeczy biskup krakowski Tomiki posłał komisję w celu sprawdzenia zasadności utworzenia parafii w Siedlcach. Potwierdziwszy argumenty kolatora 22.11.1532 r. erygowano nową parafię w Siedlcach. Biskup zobowiązał aktem erekcyjnym ludność tejże parafii do korzystania z posług jedynie w nowej parafii, posłuszeństwo plebanowi, a okolicznym duchownym zakazywał pod groźbą ekskomuniki odwodzić wiernych od nowej parafii. Na nową parafię oprócz Siedlec składały się wsie: Golice, Grubianów, Topór, Ujrzanów , Żabokliki. Dobra siedleckie nadal pracowały na zubożoną podziałem parafię Pruszyn. Przy parafii funkcjonował szpital (jako przytułek dla starców) i szkoła parafialna.
Pierwszym Proboszczem parafii został kleryk Mikołaj Kudowski, który nie zdobył kapłańskich święceń. Sakramenty były sprawowane przez dwóch wikariuszy.
Dzięki staraniom Stanisława Siedleckiego 15.01.1547 r. od króla Zygmunta Starego Siedlce otrzymały przywilej lokowania miasta "na surowym korzeniu". Po przejęciu Siedlec przez Czartoryskich w 1740 roku rozpoczęto budowę nowej świątyni fundacju Kazimierza Czartoryskiego i Izabeli z Morsztynów. Wzniesiony został we wschodniej pierzei rynku wyznaczając tym samym oś założenia urbanistycznego miasta.
14.10.1753 r. bp inflancko-piltyneński Antoni Kazimierz Ostrowski konsekrował świątynię.
W 1793 r. zmieniono fasadę świątyni: dobudowano balkon wsparty na czterech kolumnach, zdjęto z fasady barokowe rzeźby, wnętrze otrzymało nowy główny ołtarz, ambonę i chrzcielnicę z monogramami księżnej Ogińskiej.
W 1768 r. rozpoczęto budowę plebanii, w której swoje apartamenty miała księżna Ogińska.
Dzwonnicę jako bramę wjazdową wzniesiono w latach 1773-76. (dziś nieistniejąca)
Kaplicę dworską Ogińskich pw. Świętego Krzyża i mauzoleum wzniesiono wg projektu Zygmunta Kogla w 1791 r. W jej podziemiach złożono ciało księżnej Aleksandry Ogińskiej.
W czasie swojej długiej i burzliwej historii kościół św. Stanisława B.M. gościł wiele wybitnych postaci:
- Jan Chryzostom Pasek w 1660 r.
- król Stanisław August Poniatowski, 22.07.1783,
- 28.X. 1784 r. odbył się tutaj ślub księcia Ludwika Wirtemberskiego z Marią Czartoryską córką gen. Adama Kazimierza Czartoryskiego,
- tu modił się Aleksander Głowacki (Bolesław Prus),bł. ks. Ignacy Kłopotowski.
Parafia św. Stanisława B.M. to "Kościół Matka" dla wszystkich parafii siedleckich.
Źródła: Siedlce 1448-1995, red.E. Kospath-Pawłowski, Siedlce 1996.
Mączka D., Kościół św. Stanisława w Siedlcach 1532-2000.
Winter A., Dzieje Siedlec 1448-1918, Warszawa 1969.
